Alaybey Camii: Mirası Ayağa Kaldırmak
Alaybey Cami; Gaziantep ili, Şahinbey ilçesi, Alaybey Mahallesi, 893 ada, 461 parselde, Gaziler Caddesi ile Şıhcan Caddesinin kesişiminde yer almaktadır. Osmanlı yönetiminde sancak beyine bağlı Alaybeyi olan Gami Bey tarafından yaptırılan caminin ilk inşa tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Hicri 1005 (Miladi 1596/1597) tarihli sicile göre; Gami Bey’in oğlu Mehmet Bey, Tarla-yı Atik mahallesinde yaptırdığı Alaybey Camii’nin onarım masraflarını kendi gelirinden karşıladığını ve caminin yanına bir mescit ile havuz yaptırdığını bildirmiştir. Miladi 1557 yılına tarihlenen Ayıntab Evkaf Defteri’nde Alaybey Camii’nin ismine rastlanmamaktadır. Bu bilgiler göz önüne alınarak caminin 1557-1597 yılları arasında inşa edildiği düşünülmektedir. Caminin doğusunda yer alan hazirede, kime ait olduğu bilinmeyen mezar taşı üzerindeki Hicri 1003 (Miladi 1594/1595) tarihli yazı, caminin tarihlendirilmesindeki önemli kaynaklardan biridir. Alaybey Camii; minare, hazire, şadırvan ve ıslak hacim yapıları ile birlikte avlu içerisinde yer almaktadır. Kesme taştan inşa edilmiş avlu duvarlarının üzeri taş harpuştalıdır. Caminin doğu ve güney cephelerinde hazire bulunduğu bilinmektedir. Günümüze yalnızca doğu cephesindeki hazire ulaşmıştır. Cami, enine dikdörtgen düzende, mihraba paralel iki sahınlı, beş kemer gözlü plan şemasına sahiptir. Caminin harim bölümü, taş ayakların taşıdığı çapraz tonozlarla örtülmüştür. Özgün üst örtüsü düz dam olduğu düşünülen cami, günümüzde kırma çatı üzeri alaturka kiremitle kaplanmıştır. Cami minaresi, harimin kuzeydoğu köşesinde, camiye bitişik olarak son cemaat duvarının üzerinden yükselmektedir. Kesme taştan inşa edilen minare, onikigen gövdeli ve tek şerefelidir. Minare peteğini kuşatan şerefe korkulukları, geometrik ve bitkisel motiflerle tezyin edilmiş, oyma taş işçiliğinin nitelikli örneklerindendir. Cami cephelerinde kesme taş kullanılmıştır. Sade olarak tasarlanan cepheler pencere nişleri ile hareketlendirilmiştir. Alaybey Camii’nin; 1642, 1703, 1810, 1833, 1950, 1966, 1988, 2014 yıllarında onarım geçirdiği bilinmektedir. 1703, 1810 ve 1988 yıllarında gerçekleştirilen onarımlar geniş kapsamlıdır. Cami, 6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli deprem sırasında hasar görmüştür.
ALBA İNŞAAT olarak 2023 yılında başlayan restorasyon çalışmalarımız devam etmektedir.